§ 4. Przedsiębiorca sporządza, uzupełnia i aktualizuje dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego, oceny ryzyka zawodowego i stosowania rozwiązań zmniejszających to ryzyko oraz przeprowadza bieżące analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu.

        § 5. Przedsiębiorca regularnie dokonuje przeglądu działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.

        § 6. 1. Przed rozpoczęciem prac przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, zwany dalej "dokumentem bezpieczeństwa".
        2. Zawartość dokumentu bezpieczeństwa określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
        3. Dokument bezpieczeństwa jest:
1) dostępny w zakładzie górniczym;
2) aktualizowany każdorazowo w przypadku rozbudowy lub przebudowy miejsca lub
    stanowiska pracy, powodującej zmianę warunków pracy.
        4. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapoznaje pracowników zakładu górniczego z obowiązującym dokumentem bezpieczeństwa lub odpowiednią jego częścią. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z tym dokumentem lub jego częścią, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.
        5. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę dokument bezpieczeństwa mogą stanowić instrukcje lub inne dokumenty, opracowane przez przedsiębiorcę w zakresie odpowiednim do wielkości i zakresu działania zakładu górniczego.
        
        § 7. 1. Ruch zakładu górniczego jest organizowany i prowadzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który w szczególności:
1) ustala zakres działania poszczególnych działów ruchu zakładu górniczego oraz służb
    specjalistycznych zakładu górniczego;
2) dokonuje właściwego oraz zgodnego z przeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń,
    materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu
    strzałowego w taki sposób, aby nie stwarzały one zagrożenia dla bezpieczeństwa
    i zdrowia osób oraz środowiska;
3) wyznacza osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego do wykonywania
    nadzoru nad prowadzeniem ruchu tego zakładu na danej zmianie albo ruch zakładu
    górniczego na danej zmianie nadzoruje osobiście;
4) ustala zasady zabezpieczenia zakładu górniczego na zmianach, na których ruch nie jest
    prowadzony, w dni wolne od pracy oraz w przypadku czasowego wstrzymania eksploatacji;
5) zapewnia odpowiedni nadzór lub środki łączności, jeżeli stanowiska pracy są zajmowane
    przez odosobnionych pracowników.
        2. W zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, określa się w szczególności sposób:
1) koordynacji prac wykonywanych przez poszczególne działy ruchu zakładu górniczego
    i służby specjalistyczne oraz pracowników zatrudnionych w podmiotach, o których mowa
    w art. art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze,
    zwanej dalej "ustawą";
2) wykonywania nadzoru nad pracami, o których mowa w pkt 1;
3) użytkowania maszyn i urządzeń w zakładzie górniczym.
        3. Kierownik ruchu zakładu górniczego może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego.

        § 8. 1. W zakładzie górniczym organizuje się służbę dyspozytorską ruchu zakładu górniczego, wyposażoną w odpowiednie środki techniczne, która na bieżąco kontroluje ruch tego zakładu.
        2. Organizację i obsadę służby dyspozytorskiej ruchu zakładu górniczego ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.
        3. Jeżeli w zakładzie górniczym nie została zorganizowana służba dyspozytorska ruchu zakładu górniczego, zadania tej służby, dostosowane do potrzeb organizacji ruchu zakładu górniczego, wykonuje wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego.

        § 9. 1. Dla osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego sporządza się zakresy czynności, szczegółowo określające ich obowiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności.
        2. Zakresy czynności, o których mowa w ust. 1, zatwierdza:
1) przedsiębiorca dla kierownika ruchu zakładu górniczego;
2) kierownik ruchu zakładu górniczego dla podległych mu osób kierownictwa i dozoru
    ruchu zakładu górniczego.
        3. Osoby, których zakres czynności obejmować będzie zadania dotyczące techniki strzałowej, mogą być zatrudniane w kierownictwie i dozorze ruchu zakładu górniczego, jeżeli ukończyły kurs specjalistyczny z zakresu techniki strzałowej, powtarzany co 5 lat.
        4. Osoba, której doręczono zakres czynności, potwierdza pisemnie jego odbiór.
        
        § 9a. W przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, na obszarze występowania któregokolwiek z tych stanów, okresy ważności powtarzanych okresowo specjalistycznych kursów i szkoleń, określonych w przepisach rozporządzenia, których ważność upływa podczas występowania któregokolwiek z tych stanów, przedłuża się do 90 dni od dnia zniesienia stanu nadzwyczajnego, odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

        § 10. 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za opracowanie zrozumiałej dla pracowników instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy dla stanowiska lub miejsca pracy w ruchu zakładu górniczego.
        2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
1) opis czynności wykonywanych przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy;
2) zasady i sposób bezpiecznego wykonywania pracy;
3) zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenie dla życia lub
    zdrowia pracowników, z uwzględnieniem zagrożeń występujących podczas wykonywania
    poszczególnych prac;
4) zasady ochrony przed zagrożeniami, o których mowa w pkt 3;
5) informacje o stosowaniu sprzętu ochronnego i ratunkowego.
        3. Projekt instrukcji, o której mowa w ust. 1, konsultuje się z pracownikami lub ich reprezentantami, wyłonionymi w sposób przyjęty w danym zakładzie. Po zakończeniu konsultacji instrukcja ta jest zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        4. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z instrukcją, o której mowa w ust. 1.

        § 11. Prace w ruchu zakładu górniczego mogą wykonywać osoby, które posiadają:
1) wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania tych prac;
2) dostateczną znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
    potwierdzoną posiadaniem aktualnego zaświadczenia o odbyciu szkolenia w dziedzinie
    bezpieczeństwa i higieny pracy;
3) aktualne badania lekarskie oraz inne badania stwierdzające brak przeciwwskazań
    do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

        § 12. Pracowników lub ich reprezentantów informuje się o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy, a przekazywane informacje należy tak opracować, aby były zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą.

        § 13. 1. Teren zakładu górniczego, jeżeli nie jest ogrodzony, oznakowuje się tablicami, na których umieszcza się nazwę zakładu górniczego oraz napis zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym.
        2. Miejsca niebezpieczne, zlokalizowane na terenie zakładu górniczego i nieznajdujące się pod stałym nadzorem, zabezpiecza się w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        3. Miejsca o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia, w tym miejsca wykonywania prac, o których mowa w § 19, zabezpiecza się i oznakowuje znakami bezpieczeństwa.
        4. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala liczbę i umiejscowienie tablic oraz znaków, o których mowa w ust. 1 i 3, w zależności od wielkości terenu, na którym są stosowane, oraz rodzajów i poziomu występujących zagrożeń.

        § 14. Na terenie zakładu górniczego oraz wydzielonego jego oddziału lub jednostki terenowej umieszcza się w widocznym miejscu:
1) informacje o adresach i numerach telefonów najbliższych jednostek straży pożarnej,
    policji i pogotowia ratunkowego oraz sposobach ich wezwania;
2) informację o numerze alarmowym 112;
3) instrukcje postępowania w przypadku pożaru.

        § 15. 1. Drogi komunikacyjne oraz dojścia do miejsc i stanowisk pracy oznakowuje się i utrzymuje w stanie umożliwiającym bezpieczne poruszanie się po nich.
        2. W zakładzie górniczym transport osób do miejsc i stanowisk pracy może odbywać się przy użyciu sprzętu pływającego pod warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa tych osób.
        3. W przypadku gdy transport osób odbywa się wyłącznie przy użyciu sprzętu, o którym mowa w ust. 2, zapewnia się stały dostęp do rezerwowego sprzętu pływającego.
        4. W zakładzie górniczym:
1) oświetla się wnętrza obiektów budowlanych, a także miejsca i stanowiska pracy
    w sposób zapewniający ochronę bezpieczeństwa i zdrowia osób;
2) miejsca i stanowiska pracy:
    a) powinny mieć w miarę możliwości oświetlenie naturalne oraz, biorąc pod uwagę
        warunki klimatyczne, być wyposażone w oświetlenie sztuczne,
    b) w których osoby są narażone na zagrożenia w przypadku awarii sztucznego
        oświetlenia, wyposaża się w oświetlenie awaryjne o wystarczającej intensywności,
        a jeżeli jest to niemożliwe, wyposaża się te osoby w lampy osobiste.

        § 16. 1. Osoba zatrudniona w ruchu zakładu górniczego musi posiadać znaczek kontrolny lub inny identyfikator.
        2. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz inne osoby uprawnione mogą zażądać okazania znaczka kontrolnego lub innego identyfikatora.
        3. W przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi i technicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może zwolnić z obowiązku posiadania przez osoby, o których mowa w ust. 1, znaczków kontrolnych lub innych identyfikatorów.
        4. Osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, odpowiedzialne za pracowników wykonujących pracę na danej zmianie po jej zakończeniu:
1) dokumentują wykonane prace;
2) potwierdzają opuszczenie przez pracowników stanowisk pracy lub
3) przekazują osobie dozoru ruchu zakładu górniczego następnej zmiany informacje
    o pracownikach, którzy pozostali na stanowiskach pracy w celu jej dokończenia,
    podając przewidywany czas opuszczenia tych stanowisk.
        5. Sposób dokumentowania wykonanych prac oraz potwierdzania opuszczenia przez pracowników stanowisk pracy ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

        § 17. W zakładzie górniczym stosuje się instalacje techniczne, urządzenia, maszyny, narzędzia, materiały, środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz środki strzałowe i sprzęt strzałowy, które zostały odpowiednio dobrane do warunków górniczo-geologicznych i środowiskowych w miejscu ich zastosowania.

        § 18. 1. Rodzaje prac, które są szczególnie niebezpieczne, określa kierownik ruchu zakładu górniczego.
        2. Prace, o których mowa w ust. 1:
1) wykonują pracownicy pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górniczego;
2) poprzedza się:
    a) sprawdzeniem stanu bezpieczeństwa miejsca pracy i urządzeń przez osobę dozoru
        ruchu zakładu górniczego,
    b) instruktażem pracowników o sposobach prawidłowego wykonywania prac oraz mogących
        wystąpić zagrożeniach i sposobach ograniczenia związanego z nimi ryzyka,
    c) doborem odpowiednich środków ochrony.
        3. Podczas wykonywania prac, o których mowa w ust. 1, przebywanie osób niebiorących udziału w tych pracach oraz wykonywanie innych prac w pobliżu tego miejsca jest niedozwolone.

        § 19. 1. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, kierownik ruchu zakładu górniczego udziela zezwoleń na wykonywanie prac niebezpiecznych, jak i zwykłych czynności, które współwystępując z innymi, mogą powodować poważne zagrożenie.
        2. Za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego dopuszcza się wydawanie zezwoleń, o których mowa w ust. 1, przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego.
        3. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się przed rozpoczęciem wykonywania pracy.
        4. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, określa warunki, które muszą zostać spełnione, oraz środki ostrożności podejmowane przed, w trakcie i po zakończeniu wykonywania pracy.

        § 20. 1. W miejscach, w których powstało zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub pracowników, wykonuje się wyłącznie prace związane z usuwaniem zagrożenia.
        2. Ponowne podjęcie pracy w miejscach, o których mowa w ust. 1, następuje po stwierdzeniu przez osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, że zagrożenie zostało usunięte.

        § 21. 1. Niezależnie od wymagań określonych w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz wyznaczonych pracowników szkoli się w udzielaniu pierwszej pomocy. Na każdej zmianie powinien być co najmniej jeden przeszkolony pracownik.
        2. Zakład górniczy oraz jego wydzielone oddziały wyposaża się w nosze oraz apteczkę z niezbędnymi środkami medycznymi.
        3. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala liczbę i lokalizację punktów pierwszej pomocy oraz miejsca rozmieszczenia instrukcji udzielania pierwszej pomocy, noszy i apteczek.

        § 22. 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o każdym wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgonie naturalnym oraz niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem zakładu górniczego, stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego telefonicznie lub przy użyciu innych dostępnych środków łączności.
        2. W zawiadomieniu o wypadku śmiertelnym, wypadku ciężkim, wypadku zbiorowym lub zgonie naturalnym podaje się:
1) nazwę zakładu górniczego;
2) datę, godzinę i miejsce wypadku lub zgonu naturalnego;
3) rodzaj wypadku;
4) rodzaj urazu stwierdzonego przez lekarza u poszkodowanego;
5) przebieg wypadku z podaniem prawdopodobnych przyczyn jego wystąpienia;
6) czynności wykonywane przez poszkodowanego w chwili wypadku lub bezpośrednio przed
    zgonem naturalnym;
7) dane osobowe poszkodowanego:
    a) nazwisko i imię,
    b) datę i miejsce urodzenia,
    c) nazwę i adres pracodawcy,
    d) miejsce zatrudnienia,
    e) stanowisko,
    f) staż pracy w górnictwie;
8) miejsce pobytu poszkodowanego po wypadku lub po zaistnieniu zgonu naturalnego;
9) imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia.
        3. W zawiadomieniu o niebezpiecznych zdarzeniach związanych z ruchem zakładu górniczego stwarzających zagrożenie życia, zdrowia ludzkiego lub bezpieczeństwa powszechnego podaje się:
1) nazwę zakładu górniczego, datę, godzinę i miejsce zagrożenia;
2) krótki opis okoliczności, przyczyn i skutków zagrożenia;
3) imię i nazwisko osoby przekazującej informację oraz godzinę zawiadomienia;
4) informację o liczbie osób zagrożonych lub możliwych skutkach zagrożenia;
5) imię, nazwisko i stanowisko osoby kierującej akcją likwidacji zagrożenia;
6) informację o działaniach podjętych w celu likwidacji zagrożenia.
        4. W przypadku braku informacji, o których mowa w ust. 2 i 3, informacje te podaje się w kolejnych zawiadomieniach niezwłocznie po ich uzyskaniu.
        5. Kierownik ruchu zakładu górniczego zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o każdym wypadku zaistniałym w zakładzie górniczym, innym niż wymieniony w ust. 1, pisemnie przy użyciu dostępnych środków łączności.
        6. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 5, podaje się:
1) nazwę zakładu górniczego;
2) nazwę i adres pracodawcy poszkodowanego;
3) liczbę wypadków;
4) miejsce zaistnienia wypadku;
5) wiek poszkodowanego;
6) staż pracy poszkodowanego w górnictwie;
7) przyczyny wypadku z uwzględnieniem grup przyczynowych.

        § 23.Roboty przygotowawcze na przedpolu wyrobiska górniczego i zwałowiska prowadzi się z wyprzedzeniem przed robotami górniczymi w zakresie i w terminie określonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego, zapewniającym bezpieczne prowadzenie robót górniczych.

        § 24. 1. Wyprzedzenie robót górniczych robotami odwadniającymi ustala się na podstawie szczegółowego rozeznania hydrogeologicznego złoża.
        2. W przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi i techniczno-ruchowymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wymogu, o którym mowa w ust. 1.

        § 25. 1. Wyrobiska górnicze zabezpiecza się przed napływem wód z terenów przyległych i działaniem erozyjnym na skarpach, półkach, pochylniach i poziomach roboczych w sposób zapewniający przyjęcie i odprowadzenie:
1) dopływów na terenach nizinnych występujących z prawdopodobieństwem raz na 50 lat;
2) dopływów na terenach wyżynnych i górskich występujących z prawdopodobieństwem raz
    na 100 lat;
3) zrzutów wód z urządzeń odwadniających.
        2. W przypadkach uzasadnionych warunkami terenowymi i technicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wykonywania zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 1.

        § 26. 1. Wykonywanie robót udostępniających, eksploatacyjnych oraz zwałowanie nadkładu dostosowuje się odpowiednio do warunków geologiczno-górniczych i wyposażenia technicznego zakładu górniczego.
        2. Roboty, o których mowa w ust. 1, wykonuje się z zachowaniem odpowiednich parametrów wyrobiska górniczego, w tym wymagań określonych w Polskiej Normie dotyczącej szerokości pasów ochronnych wyrobisk odkrywkowych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego i geotechnicznego oraz bezpieczeństwa pracowników i ciągłości ruchu zakładu górniczego.
        3. Wykonywanie robót górniczych w złożu lub jego części koordynuje się ze zwałowaniem nadkładu, uwzględniając w szczególności możliwość wzajemnego oddziaływania złoża lub jego części oraz zwałowiska nadkładu.

        § 27.Przed przystąpieniem do wykonywania robót górniczych w rejonie filarów i pasów ochronnych służba geologiczna i miernicza sprawdza kierunki, odległości, zagrożenia oraz zasięg przewidywanych wpływów tych robót.

        § 28.1.Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego niezwłocznie zgłaszają służbie geologicznej i mierniczej zakładu górniczego występowanie podczas wykonywania robót górniczych:
1) zaburzeń geologicznych;
2) zbiorników wodnych;
3) osuwisk;
4) zmian warunków geologiczno-górniczych.
        2. Zgłoszenia, o których mowa w ust. 1, są ewidencjonowane przez służbę geologiczną i mierniczą zakładu górniczego.

        § 29. 1. Stan wyrobisk górniczych i zwałowisk podlega okresowym kontrolom, wykonywanym przez osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, w zakresie i w terminach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        2. Sposób dokumentowania kontroli, o których mowa w ust. 1, określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

        § 30. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, osoba kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego przeprowadza inspekcje obsadzonych stanowisk pracy przynajmniej raz podczas każdej zmiany.

        § 31. W zakładzie górniczym przechowuje się aktualne mapy wyrobisk górniczych w miejscu dostępnym dla osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego.

        § 32. 1. Ze skarp eksploatacyjnych usuwa się poluzowane nawisy skalne w celu zagwarantowania bezpiecznej pracy załogi, maszyn i urządzeń.
        2. Niebezpieczny odcinek skarpy eksploatacyjnej, na której roboty górnicze zostały chwilowo wstrzymane, oznakowuje się tablicami umieszczonymi odpowiednio przy górnej i dolnej krawędzi skarpy lub dodatkowo zabezpiecza się w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

        § 33. 1. W przypadku wykrycia w nadkładzie, złożu lub urobku śladów kultury materialnej bądź znaleziska paleontologicznego roboty górnicze przerywa się i zawiadamia osobę dozoru ruchu zakładu górniczego. Dalszy sposób prowadzenia robót ustala kierownik ruchu zakładu górniczego wraz z przedsiębiorcą.
        2. Przedsiębiorca powiadamia o zdarzeniu, o którym mowa w ust. 1, właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, konserwatora przyrody, wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz właściwy organ nadzoru górniczego.

        § 34. 1. Przedsiębiorca wydobywający kopalinę na podstawie koncesji udzielonej przez właściwego starostę prowadzi eksploatację złoża zgodnie z projektem technicznym, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        2. W projekcie technicznym, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się optymalny wariant wykorzystania zasobów złoża oraz określa się:
1) docelowy zasięg eksploatacji oraz projektowanych granic filarów i pasów ochronnych;
2) miejsca i sposoby udostępnienia złoża i miejsca zwałowania nadkładu;
3) sposób urabiania, zwałowania i transportu urobku;
4) stosowane maszyny i urządzenia oraz ich rodzaj.
        3. Do projektu technicznego, o którym mowa w ust. 1, dołącza się mapę sytuacyjno-wysokościową powierzchni w skali nie mniejszej niż 1:2000 z oznaczeniem granic:
1) obszaru i terenu górniczego;
2) udokumentowanego złoża;
3) zakładu górniczego;
4) nieruchomości gruntowych, do których przedsiębiorcy przysługuje tytuł prawny;
5) miejsc wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2;
6) sąsiednich obszarów górniczych.

        § 35. 1. Hydromechaniczne i termiczne urabianie nadkładu lub kopaliny oraz prowadzenie eksploatacji złoża spod lustra wody urządzeniami pływającymi wykonuje się zgodnie z projektem technicznym eksploatacji, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        2. Projekt techniczny eksploatacji zawiera w szczególności informacje, o których mowa w § 34 ust. 2.
        3. W przypadku prowadzenia eksploatacji złoża spod lustra wody urządzeniami pływającymi:
1) na wodach płynących uznanych za śródlądowe drogi wodne w projekcie technicznym
    eksploatacji uwzględnia się przepisy ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze
    śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z późn. zm.⁴⁾);
2) na morzu w projekcie technicznym eksploatacji uwzględnia się wymagania określone
    w przepisach ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim
    (Dz. U. Nr 228, poz. 1368, z 2012 r. poz. 1068 oraz z 2013 r. poz. 852).
        4. Zasady podziału obowiązków i współdziałania osób załogi urządzenia pływającego i osób zatrudnionych przy prowadzeniu ruchu zakładu górniczego, o którym mowa w ust. 3, ustala przedsiębiorca, powiadamiając właściwe organy nadzoru górniczego, a także administracji śródlądowej albo morskiej.

        § 36. 1. Podczas urabiania złoża palnikiem termicznym używanie otwartego ognia w odległości mniejszej niż 10 m od zbiornika paliw i butli gazowych jest niedopuszczalne.
        2. W pobliżu miejsca wykonywania pracy przy użyciu palnika termicznego lokalizuje się stanowisko sprzętu przeciwpożarowego. Ilość i rodzaj tego sprzętu ustala się w projekcie technicznym eksploatacji.

        § 37. Podczas ręcznego urabiania nadkładu lub kopaliny:
1) szerokość przodka i wysokość urabianego piętra ustala kierownik ruchu zakładu
    górniczego;
2) jednoczesna praca ludzi w przodkach znajdujących się jeden nad drugim jest
    dopuszczalna, jeżeli szerokość poziomu pomiędzy piętrami jest większa niż 6 m;
3) obserwuje się stan przodka i powiadamia niezwłocznie osoby dozoru ruchu zakładu
    górniczego o wszelkich zmianach warunków geologiczno-górniczych.

        § 38. Niedopuszczalne jest urabianie skał sypkich, plastycznych i kruchych przez podkopywanie, podcinanie lub podwrębianie, z wyjątkiem przypadków wynikających z technologii robót zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

        § 39. 1. Złoże torfu leczniczego przeznaczone do eksploatacji zabezpiecza się przed zanieczyszczeniami.
        2. Dokonując zabezpieczania, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się warunki hydrogeologiczne występowania złoża torfu leczniczego, jego parametry oraz sposoby zabezpieczeń higieniczno-sanitarnych złoża, w szczególności jego oznakowania, wyznaczenia pasów ochronnych i ich zagospodarowania. Zasady dokonania zabezpieczeń ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

        § 40. 1. W zakładzie górniczym organizuje się i wyposaża się w środki do zapobiegania i zwalczania pożarów służbę ochrony przeciwpożarowej, a w przypadku zakładów górniczych wydobywających kopaliny palne jednostkę ochrony przeciwpożarowej.
        2. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za ochronę przeciwpożarową zakładu górniczego.
        3. Zasady funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w zakładzie górniczym określa kierownik ruchu zakładu górniczego w regulaminie ochrony przeciwpożarowej.
        4. Przedsiębiorca może zapewnić ochronę przeciwpożarową przez stałą współpracę służb ochrony przeciwpożarowej kilku przedsiębiorców lub zlecenie zapobiegania i zwalczania pożarów wyspecjalizowanym w tym zakresie jednostkom ochrony przeciwpożarowej.

        § 41. Kierujący służbą ochrony przeciwpożarowej organizuje ochronę przeciwpożarową w zakładzie górniczym oraz sprawuje nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego terenu, obiektów i urządzeń, w szczególności:
1) organizuje i prowadzi akcję ratowniczą podczas walki z pożarami, klęskami żywiołowymi
    i innymi miejscowymi zagrożeniami;
2) ustala podstawowe kierunki i metody profilaktyki przeciwpożarowej oraz sprawuje
    nadzór nad ich realizacją;
3) kontroluje stan zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów i urządzeń, zgodnie
    z harmonogramem kontroli zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego;
4) współdziała z kierownikiem ruchu zakładu górniczego w zakresie postępu technicznego
    w zabezpieczeniu przeciwpożarowym obiektów i urządzeń;
5) uczestniczy w postępowaniach wyjaśniających okoliczności i przyczyny powstania oraz
    rozprzestrzeniania się pożarów, a także opracowuje wnioski zmierzające do poprawy
    bezpieczeństwa pożarowego;
6) ustala programy i zasady prowadzenia szkoleń przeciwpożarowych oraz bierze udział
    w szkoleniach, a także prowadzi nadzór nad ich realizacją;
7) ustala potrzeby i zasady zabezpieczenia obiektów, maszyn i urządzeń w sprzęt
    i instalacje przeciwpożarowe;
8) współdziała z terenowymi komendami straży pożarnych w zakresie zabezpieczenia
    operacyjnego zakładu górniczego;
9) opiniuje programy modernizacyjno-rozwojowe zakładu górniczego w zakresie ich
    zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej oraz uczestniczy w komisjach odbioru
    technicznego nowych lub modernizowanych obiektów i urządzeń;
10) opracowuje analizy stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego zakładu górniczego oraz
    przedkłada kierownikowi ruchu zakładu górniczego wnioski w zakresie poprawy stanu
    bezpieczeństwa pożarowego.

        § 42. W przypadku wystąpienia pożarów endogenicznych kierownik ruchu zakładu górniczego określa wielkość pola pożarowego oraz sposoby zabezpieczenia i likwidacji tych pożarów.

        § 43. 1. Podczas eksploatacji maszyn i urządzeń używanych w zakładzie górniczym oraz na terenach przyległych do zakładu jest niedopuszczalne wykonywanie czynności, które mogą spowodować powstanie lub rozprzestrzenienie się pożaru.
        2. Na terenie zakładu górniczego wyznacza się odpowiednio oznakowane i utrzymane drogi dojazdowe do poszczególnych maszyn oraz punkty czerpania wody dla celów przeciwpożarowych.

        § 44. 1. Wszelkie prace na maszynach i urządzeniach, przy których konieczne jest użycie otwartego ognia, wykonuje się pod nadzorem osób dozoru ruchu zakładu górniczego lub osoby wyznaczonej do nadzoru, w sposób zgodny z instrukcjami zatwierdzonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub upoważnionego przez niego kierownika działu ruchu zakładu górniczego.
        2. Przed rozpoczęciem prac z użyciem otwartego ognia osoba dozoru ruchu zakładu górniczego lub osoba wyznaczona do nadzoru dokonuje dokładnych oględzin miejsca pracy, ocenia, czy istnieją warunki do bezpiecznego prowadzenia tych prac, i przygotowuje sprzęt pożarniczy.
        3. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1, przeprowadza się jednorazową kontrolę przed wykonywaniem prac i dwukrotną kontrolę po ich zakończeniu, w odstępach czasowych określonych w instrukcjach.

        § 45. 1. Miejsca pracy wyposaża się w odpowiedni i łatwo dostępny sprzęt przeciwpożarowy, oznakowany w sposób określony w przepisach o ochronie przeciwpożarowej.
        2. Kontrole i konserwacje gaśnic i agregatów przeprowadza się zgodnie z zaleceniami producenta, jednak nie rzadziej niż co 12 miesięcy.
        3. Daty przeprowadzonych kontroli wpisuje się w sposób czytelny na korpusie gaśnic i agregatów.
        4. Kontrole, o których mowa w ust. 2, przeprowadza wyspecjalizowana służba wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub certyfikowana jednostka zewnętrzna.

        § 46. 1. Przygotowanie zakładu górniczego do ruchu w okresie zimowym odbywa się na podstawie harmonogramu opracowanego do dnia 15 października każdego roku i zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
        2. W harmonogramie, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się w szczególności bezpieczeństwo prowadzonych prac.

        § 47. W zakładzie górniczym w okresie zimowym stosuje się odpowiednie zabezpieczenia, zapewniające w szczególności:
1) ochronę zdrowia pracowników narażonych na działanie niskich temperatur;
2) zapobieganie przymarzaniu urobku do ścian zbiorników, wagonów i przesypów
    na taśmociągach;
3) należyte ogrzewanie obiektów, pomieszczeń i urządzeń zakładu górniczego;
4) usuwanie śniegu i lodu oraz nawisów lodowych i śnieżnych na obiektach, urządzeniach
    i drogach, likwidację gołoledzi na drogach i przejściach, usuwanie z wyrobiska
    górniczego wód pochodzących z topniejącego śniegu lub gwałtownej odwilży;
5) dostosowanie maszyn, urządzeń, obiektów budowlanych i poziomów eksploatacyjnych
    do pracy w warunkach zimowych.