Rozdział 1
Przepisy ogólne

        § 1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy:
1) produkcji gazów;
2) napełnianiu gazami zbiorników magazynowych i przenośnych;
3) magazynowaniu i użytkowaniu gazów oraz karbidu.

        § 2. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:
1) jednostek podległych i nadzorowanych przez Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
2) zakładów górnictwa podziemnego, odkrywkowego i otworowego w zakresie uregulowanym
    odrębnymi przepisami;
3) jednostek pływających żeglugi morskiej i śródlądowej;
4) jednostek naukowo-badawczych i laboratoriów, w których prowadzone są doświadczenia lub
    badania naukowe nad konstrukcją instalacji do produkcji gazów;
5) gazów płynnych (skroplonych gazów węglowodorowych).

        § 3. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1) acetylenownia - wydzielone pomieszczenie, w którym umieszczone zostały urządzenia
    do produkcji acetylenu wchodzące w skład wytwornicy acetylenu stałej,
    a w szczególności urządzenia do: oczyszczania, osuszania, sprężania, magazynowania;
2) beczka ciśnieniowa - ciśnieniowe naczynie transportowe spawane o pojemności
    ponad 150 litrów, nie większej niż 1.000 litrów;
3) butla - ciśnieniowe naczynie transportowe o pojemności nie większej niż 150 litrów;
4) karbid - surowiec służący do produkcji acetylenu;
5) magazyn zbiorników przenośnych - miejsce przeznaczone wyłącznie do przechowywania
    zbiorników przenośnych, z wyjątkiem miejsca ustawienia zbiorników przenośnych
    stanowiących wyposażenie stanowisk pracy;
6) naczynie kriogeniczne - naczynie izolowane cieplnie o pojemności nie większej
    niż 1.000 litrów, przeznaczone do przechowywania i transportowania gazów skroplonych,
    schłodzonych;
7) pojemnik specjalny na karbid - wodo- i gazoszczelny pojemnik na karbid, który
    uniemożliwia przedostanie się do jego wnętrza wilgoci w każdych warunkach
    eksploatacji;
8) wiązka butli - zestaw transportowy butli połączonych ze sobą wspólnym kolektorem
    i razem trwale umocowanych;
9) zakład napełniający - zakład posiadający uprawnienie do napełniania gazami zbiorników
    przenośnych oraz do konserwacji i napraw tych zbiorników;
10) zbiornik magazynowy - stacjonarny zbiornik służący do przechowywania gazów;
11) zbiornik na wapno pokarbidowe - zbiornik lub osadnik, w którym przechowuje się pył
    lub muł wapienny po zużytym karbidzie, pochodzący z wytwornic;
12) zbiornik przenośny - butlę, wiązkę butli, beczkę ciśnieniową, naczynie kriogeniczne.

        § 4. Instalacje wykorzystywane do produkcji gazów i napełniania zbiorników przenośnych gazami powinny być usytuowane w sposób zapewniający swobodny dostęp do tych instalacji w każdych warunkach eksploatacji, konserwacji, napraw i prowadzenia akcji ratowniczej.

        § 5. 1. Instalacje do produkcji gazów i napełniania zbiorników przenośnych gazami, zbiorniki magazynowe, magazyny zbiorników przenośnych, magazyny karbidu, zbiorniki na wapno pokarbidowe powinny być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych za pomocą ogrodzenia lub oznakowane widoczną tablicą ostrzegawczą umieszczoną w odległości co najmniej 5 m od:
1) wejścia do budynku lub wydzielonego pomieszczenia, w którym znajduje się instalacja
    do produkcji gazów i napełniania zbiorników przenośnych;
2) zbiorników magazynowych;
3) magazynu zbiorników przenośnych;
4) magazynu karbidu;
5) zbiorników na wapno pokarbidowe;
6) terenu usytuowania instalacji do produkcji gazów lub napełniania zbiorników
    przenośnych.
        2. Tablica, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:
1) nazwę urządzenia lub instalacji oraz określenie rodzaju produkowanych i magazynowanych
    gazów lub karbidu;
2) zakaz palenia i wstępu osobom nieupoważnionym.

        § 6. 1. Przy produkcji gazów, napełnianiu zbiorników i pracach związanych z przechowywaniem gazów oraz karbidu powinny być zatrudnione osoby, które:
1) ukończyły 18 lat i zostały wyposażone w środki ochrony indywidualnej odpowiednie
    do właściwości fizycznych i chemicznych gazów;
2) zostały przeszkolone w zakresie:
    a) znajomości zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas produkcji, napełniania zbiorników
        i magazynowania gazów,
    b) budowy, działania i obsługi zbiorników magazynowych i przenośnych do gazów,
    c) zasad postępowania na wypadek pożaru lub niekontrolowanego wypływu gazów.
        2. Osoby napełniające gazami zbiorniki przenośne i magazynowe powinny posiadać zaświadczenia kwalifikacyjne wymagane przepisami o dozorze technicznym dotyczącymi sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych.

        § 7. 1. Do produkcji gazów i napełniania zbiorników przenośnych mogą być stosowane wyłącznie urządzenia, dla których została wydana decyzja zezwalająca na ich eksploatację przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.
        2. Rodzaje urządzeń podlegających dozorowi technicznemu oraz tryb wydawania decyzji zezwalających na eksploatację tych urządzeń określają przepisy o dozorze technicznym.

        § 8. 1. Niedopuszczalne jest napełnianie zbiorników przenośnych, których stan techniczny nie odpowiada wymaganiom bezpiecznej eksploatacji, a w szczególności:
1) nie zostały dopuszczone do eksploatacji przez właściwą jednostkę dozoru technicznego;
2) nie mają sprawnego wyposażenia;
3) mają uszkodzone ścianki;
4) były poddane działaniu płomienia;
5) nie są oznakowane czytelnie i prawidłowo zgodnie z obowiązującymi przepisami;
6) nie są trwale oznakowane w sposób jednoznacznie identyfikujący ich właściciela.
        2. Niedopuszczalne jest napełnienie zbiornika przenośnego bez zgody jego właściciela wyrażonej w formie pisemnej.
        3. Każdy zbiornik przenośny napełniony gazem powinien być opatrzony znakiem identyfikującym zakład napełniający.

        § 9. 1. Instalacje przeznaczone do napełniania gazami skroplonymi schłodzonymi cystern lub zbiorników umieszczonych na pojazdach powinny być wyposażone w urządzenia odcinające dopływ gazu w przypadku niekontrolowanego jego wypływu.
        2. Urządzenia odcinające, o których mowa w ust. 1, powinny posiadać możliwość ich uruchomienia w sposób automatyczny lub ręcznie z bezpiecznej odległości.

        § 10. 1. Prace konserwacyjne i naprawcze instalacji do produkcji gazów i napełniania zbiorników gazami powinny być prowadzone zgodnie ze stanowiskową instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy opracowaną przez przedsiębiorcę.
        2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, powinna określać:
1) identyfikację potencjalnych zagrożeń i analizę ryzyka zawodowego;
2) środki bezpieczeństwa, w tym środki ochrony indywidualnej i zbiorowej;
3) sposób wykonania prac;
4) dokumentację, którą należy sporządzić przed rozpoczęciem prac, w trakcie ich
    wykonywania oraz po zakończeniu.
        3. Prace, o których mowa w ust. 1, powinny być wykonywane wyłącznie na pisemne pozwolenie przedsiębiorcy, które powinno określać:
1) miejsce, rodzaj i czas wykonania prac;
2) potencjalne zagrożenia;
3) konieczne do zastosowania środki bezpieczeństwa, w tym metody monitorowania zagrożeń;
4) wymagane środki ochrony indywidualnej i zbiorowej;
5) opis sposobu wykonania prac, w tym wykonania czynności przygotowawczych
    i po zakończeniu prac;
6) odpowiedzialność za wykonanie prac.
        4. Dopuszcza się prowadzenie prac, o których mowa w ust. 1, gdy stężenie tlenu w powietrzu nie jest mniejsze niż 18 % i nie przekracza 22,5 % objętości.
        5. Pracownicy zatrudnieni przy pracach konserwacyjnych i naprawczych instalacji do produkcji gazów utleniających i napełniania zbiorników tymi gazami powinni być wyposażeni w niezatłuszczoną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

        § 11. 1. Zbiorniki przenośne napełnione gazami oraz opróżnione z gazów powinny być magazynowane oddzielnie w oznakowanych pomieszczeniach lub miejscach składowych.
        2. Zbiorniki, o których mowa w ust. 1, mogą być magazynowane:
1) na otwartej przestrzeni;
2) pod zadaszeniem;
3) w wydzielonym pomieszczeniu.
        3. Do magazynowania butli na otwartej przestrzeni powinny być przeznaczone palety - pojemniki o ażurowej konstrukcji.

        § 12. 1. Niedopuszczalne jest magazynowanie zbiorników przenośnych:
1) w piwnicach;
2) na klatkach schodowych;
3) na korytarzach;
4) w wąskich dziedzińcach;
5) w przejściach dla pieszych i przejazdach, a także w ich pobliżu;
6) w garażach pojazdów;
7) w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi;
8) na podestach roboczych urządzeń i innych instalacji.
        2. Niedopuszczalne jest w pomieszczeniu magazynowania zbiorników przenośnych ich napełnianie, naprawianie i konserwowanie.

        § 13. 1. Niedopuszczalne jest, aby zbiorniki przenośne były:
1) rzucane;
2) toczone po podłodze w pozycji leżącej, z wyjątkiem beczek ciśnieniowych z obręczami
    do toczenia;
3) uderzane metalowymi przedmiotami;
4) używane do innych celów niż te, do których zostały zaprojektowane;
5) poddane usuwaniu korozji z zewnętrznych powierzchni, jeżeli są napełnione gazem;
6) poddawane bezpośredniemu działaniu ognia.
        2. Niedopuszczalne jest przetaczanie gazów ze zbiorników przenośnych do innych zbiorników przenośnych poza zakładem napełniającym.

        § 14. Pomieszczenie magazynowe przeznaczone do przechowywania zbiorników przenośnych powinno być wyposażone w sprzęt gaśniczy i ratunkowy, zgodnie z odrębnymi przepisami.

        § 15. 1. W ogrzewanych pomieszczeniach do magazynowania zbiorników przenośnych grzejniki powinny być zasilane wodą lub parą wodną pochodzącą z zewnętrznych źródeł.
        2. Odległość zbiorników przenośnych od czynnych grzejników powinna wynosić co najmniej 1,0 m.
        3. W przypadku zastosowania osłon termicznych odległość, o której mowa w ust. 2, może być zmniejszona do nie mniej niż 0,1 m.

        § 16. Niedopuszczalne jest otwieranie niepołączonych z instalacją odbiorczą zaworów służących do opróżniania zbiorników przenośnych zawierających gazy palne lub toksyczne.

        § 17. Zbiorniki przenośne przeznaczone w szczególności do przechowywania tlenu i mieszanin tlenu z innymi gazami powinny być w sposób szczególny chronione przed kontaktem z tłuszczami i smarami lub z substancjami palnymi.

        § 18. 1. Zbiorniki przenośne mogą być pozostawione w miejscu pracy po uprzednim zamknięciu zaworów głównych i zabezpieczeniu ich przed osobami nieupoważnionymi.
        2. Zbiorniki przenośne, z wyjątkiem zbiorników przenośnych do acetylenu rozpuszczonego, przekazywane do napełnienia, powinny mieć nadciśnienie gazu co najmniej 0,5 bara.
        3. Zbiorniki przenośne do acetylenu rozpuszczonego, przekazywane do napełnienia, powinny mieć nadciśnienie nie mniejsze niż określone w tabeli:

Temperatura	Do -5 °C	Powyżej -5 °C do +5 °C	Powyżej +5 °C do +15 °C	Powyżej +15 °C do +25 °C	Powyżej +25 °C do +35 °C
Nadciśnienie pozostałego w zbiorniku gazu w barach	0,5	0,75	1,0	1,25	1,5

        
        § 19. 1. Podczas prac załadunkowych, rozładunkowych i przy transporcie wewnątrzzakładowym należy stosować urządzenia transportowe przystosowane do rodzaju i wymiarów zbiorników przenośnych.
        2. Niedopuszczalne jest podczas prac, o których mowa w ust. 1:
1) stosowanie urządzeń dźwignicowych z uchwytem elektromagnetycznym lub chwytakowym;
2) podnoszenie zbiorników przenośnych za zawory.

        § 20. 1. Transport pojedynczych zbiorników przenośnych na terenie zakładu powinien odbywać się przy użyciu wózków przeznaczonych specjalnie do tego celu.
        2. Ręczne przenoszenie zbiorników przenośnych na piętra lub rusztowania powinno odbywać się za pomocą specjalnych noszy.
        3. Mechaniczne transportowanie i przesuwanie zbiorników przenośnych jest dopuszczalne po uprzednim stabilnym ich umocowaniu na transporterze.

        § 21. 1. Naprawy, modernizacje oraz badania stopnia zużycia zbiorników przenośnych mogą być przeprowadzane wyłącznie w zakładach uprawnionych do tego rodzaju czynności przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.
        2. Czynności, o których mowa w ust. 1, mogą być wykonywane tylko na pisemne zlecenie właściciela zbiornika.
        3. Wszelkie zakłócenia w użytkowaniu zbiorników przenośnych powinny być niezwłocznie zgłaszane przez właściciela lub użytkownika zbiornika do zakładu napełniającego.

        § 22. Zbiorniki przenośne o pojemności powyżej 1 litra zawierające acetylen powinny być magazynowane i użytkowane wyłącznie w pozycji stojącej.

        § 23. Zawory zamykające zbiorników przenośnych powinny być skutecznie zabezpieczone kołpakiem, kołnierzem lub konstrukcją osłaniającą przed uszkodzeniem, które mogłoby spowodować wydostanie się gazu ze zbiornika.

        § 24. 1. W razie pożaru zbiorniki przenośne powinny być niezwłocznie usunięte ze strefy zagrożenia oddziaływaniem podwyższonej temperatury.
        2. Zbiorniki przenośne narażone na działanie płomienia należy schładzać wodą z bezpiecznej odległości.
        3. Wiązki butli lub butle z acetylenem, które były poddane bezpośredniemu działaniu płomienia, po schłodzeniu i sprawdzeniu, że nie następuje dalszy wzrost temperatury, należy umieścić w basenie z wodą na okres co najmniej 24 godzin.
        4. Zbiorniki przenośne, które zostały poddane działaniu płomienia lub miejscowemu nagrzewaniu się powierzchni, należy oznaczyć i przekazać niezwłocznie do zakładu napełniającego.
        5. Zbiorniki, o których mowa w ust. 4, należy zgłosić do badań technicznych do organu właściwej jednostki dozoru technicznego.